Jeden z najbardziej popularnych, ale i wysoce ryzykownych, instrumentów finansowych, który dzięki swojej specyfice przyciąga inwestorów z całego świata. Dowiedz się jak działają kontrakty na różnicę kursową.

Kontrakty na różnicę (Contracts For Difference, CFD) to popularne instrumenty finansowe, które w swoim założeniu pozwalają inwestorom osiągać zyski na różnicach w kursie  różnego rodzaju aktywów, takich jak np. akcje, indeksy, waluty, surowce, czy kryptowaluty (tzw. aktywa bazowe). CFD umożliwiają inwestorom dostęp do rynków i aktywów, które w innym wypadku byłyby trudno dostępne, bądź osiągalne wyłącznie dla wybranej grupy inwestorów, gdyż umożliwiają one handel bez faktycznego posiadania danego aktywa, co ogranicza koszty pozyskania lub ekspozycji na dane aktywo, np. poprzez brak kosztów związanych z transportem i składowaniem danych aktywów – tak jak ma to miejsce w przypadku chociażby surowców.
W przypadku inwestowania w CFD inwestor nie kupuje rzeczywistego aktywa, lecz zawiera umowę (kontrakt) z brokerem na różnicę pomiędzy ceną nabycia a ceną sprzedaży danego aktywa bazowego.  Jeśli uważa on, że cena danego aktywa wzrośnie, może zawrzeć pozycję „kupna”. W przypadku, gdy cena faktycznie wzrośnie – inwestor zarabia na transakcji. Analogicznie, jeśli inwestor uważa, że cena spadnie, może zawrzeć pozycję „sprzedaży” i zarobić na spadku ceny.
Należy jednak pamiętać, że CFD to instrumenty o wysokim ryzyku i zawieranie na nich pozycji wymaga od inwestora dokładnej analizy rynku i wiedzy na temat ryzyka. Dlatego tak ważnym jest dokładne zrozumienie działania kontraktów na różnicę oraz tego, jakie niosą ze sobą ryzyka.

W wyniku zaobserwowania przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) gwałtownego wzrostu liczby CFD wprowadzanych do obrotu w Unii, a także poziomu strat przy handlu tymi kontraktami, wydał on w 2018 roku decyzję zobowiązującą wszystkich dostawców kontraktów na różnicę w UE do klarownego komunikowania na temat poziomu strat odnotowywanych na kontach klientów detalicznych, aktualizowanego kwartalnie.
Przykładowe wyniki klientów detalicznych inwestujących w CFD w wybranych krajach UE:

  • Polska: Około 79% inwestorów odnotowało w 2016 r. oraz 2017 r. stratę, ze średnią przypadającą na jednego osobę na poziomie 10 060 zł w 2016 r. i 12 156 zł w 2017 r.
  • Francja: Ponad 89% inwestorów w latach 2009-2013 straciło ogółem środki, gdzie średnia strata wyniosła 10 887 euro
  • Portugalia: Łączne straty inwestorów wyniosły 66,8 mln euro w 2016 r. oraz 47,7 mln eur w 2017 r.
Dźwignia finansowa

Zdecydowanym aspektem wyróżniającym kontrakty CFD jest możliwość handlu z dźwignią finansową. Jest to funkcjonalność pozwalająca inwestorowi na zawieranie transakcji na kwoty przekraczające faktycznie posiadany kapitał. Może to potencjalnie zwiększyć zwrot z danej inwestycji, ale także spotęgować stratę, jeżeli inwestycja nie przebiegnie zgodnie z oczekiwaniami. Ważne jest, aby inwestorzy dokładnie rozważyli potencjalne ryzyko i korzyści wynikające ze stosowania dźwigni finansowej w swoich decyzjach inwestycyjnych.

Przykład:
Inwestor chce zainwestować w złoto o wartości 20 000 euro. Dźwignia finansowa na tym aktywie wynosi 1:20 (5%), co oznacza, że musi on wyłożyć jedynie 5% wartości transakcji do jej otwarcia, czyli  1 000 euro. Oznacza to, iż inwestor zawarł transakcję o równowartości 20 000 euro, posiadając  jedynie równowartość 1 000 euro.
Jeśli kurs CFD na złoto wzrośnie, dając przy tym inwestorowi zysk w postaci 200 euro, to przełoży się to na stopę zwrotu na poziomie 20 proc. z zainwestowanej kwoty 1000 euro. Gdyby nie dźwignia finansowa 1:20, inwestor musiałby posiadać na rachunku 20 000 euro i ten sam możliwy zysk w postaci 200 euro oznaczałby stopę zwrotu równą 1 proc. Dzięki zastosowaniu dźwigni stopy zwrotu z inwestycji mogą być wyższe przy jednocześnie mniejszym wkładzie własnym. Jest to jednak miecz obosieczny. W przypadku spadku kursu i wyniku na transakcji -200 euro, inwestor traci 20 proc. i z 1000 euro zostaje mu jedynie 800 euro.

Depozyt zabezpieczający

Depozyt zabezpieczający to kwota, którą inwestor musi wpłacić, aby otworzyć transakcję opartą na CFD. Jest on bezpośrednio związany z wykorzystywaniem dźwigni finansowej. To tzw. marża, czyli pewien procent od wartości danego kontraktu,  który inwestor musi wpłacić, aby uzyskać ekspozycję na większą wartość transakcji, gdzie różnica pomiędzy depozytem zabezpieczającym a wartością transakcji, pokrywana jest z kredytu brokera. W przypadku, gdy inwestor traci na swoich transakcjach, broker może potrącić kwotę odpowiadającą stratom właśnie z depozytu zabezpieczającego.
Wielkość depozytu zabezpieczającego uzależniona jest od wielkości pozycji i ryzyka związanego z danym aktywem. Na przykład, dla bardziej ryzykownych aktywów, takich jak kryptowaluty, wymagany depozyt zabezpieczający może być większy, niż dla tych mniej ryzykownych, takich jak np. akcje.

Zlecenia obronne (Stop Loss)

Zlecenia obronne, znane także jako Stop Loss, to ważny element strategii inwestycyjnej. Służą one do ochrony kapitału inwestora i zminimalizowania ryzyka utraty dużej ilości pieniędzy.
Zlecenia typu Stop Loss polegają na automatycznym zamknięciu otwartej pozycji, gdy cena aktywa osiągnie określony wcześniej poziom. Jest on ustalany przez samego inwestora i może być zmieniany w zależności od sytuacji na rynku.
Dzięki zleceniom obronnym, inwestor może ograniczyć straty, jeśli cena danego aktywa będzie przemieszczać się w kierunku przeciwnym do oczekiwanego. Zlecenia te są szczególnie ważne w przypadku rynków, które charakteryzują się dużą zmiennością i niepewnością, takich jak rynek Forex czy rynek surowców.
Wartym zaznaczenia jest fakt, iż zlecenia obronne nie są gwarancją nieosiągnięcia żadnych strat, jako że mogą one zostać wykonane jedynie po niższej cenie niż cena otwarcia transakcji.

Zleceniami podobnymi do Stop Loss są zlecenia Take Profit, które zamykają otwartą pozycję, gdy cena osiągnie poziom zysku, wcześniej ustalony przez inwestora. Dzięki temu nie ma potrzeby ciągłego sprawdzania notowań, a także pomaga to w trzymaniu się wcześniej przyjętej strategii inwestycyjnej oraz niejako powstrzymuje przed spowodowanym chciwością przetrzymywaniem pozycji (więcej o emocjach towarzyszących inwestorom oraz o tym, jak sobie z nimi radzić możesz przeczytać tutaj).

 

Podsumowując, kontrakty CFD to instrumenty finansowe pozwalające na osiąganie zysku   w przypadku zmian ceny kursu danego aktywa bazowego, bez jego faktycznego posiadania. Ważnym elementem inwestycji w kontrakty na różnicę są zlecenia obronne, które pozwalają inwestorom na ograniczenie potencjalnych strat, a także dźwignia finansowa, która może zwielokrotnić zyski lub straty inwestora.

Należy zawsze mieć na uwadze, iż kontrakty CFD są bardziej ryzykowne niż innego rodzaju aktywa, dlatego przed zainwestowaniem w nie środków konieczne jest dokładne zrozumienie ich mechaniki oraz ryzyka jakie ze sobą niosą.